Bertan ERMAN – AJANSSPOR
2000’lerden sonra Avrupa’da basketbolun düzeyi NBA’e yaklaştı; bu bir gerçek. O denli ki, şu an NBA’de oynayan en âlâ 5 oyuncunun 4’ü ABD dışından. Kelam konusu olan bu isimlerden Giannis Antetokounmpo; Milwaukee Bucks forması ile NBA şampiyonluğu yaşayan ve 2 sefer MVP seçilen Yunan süperstar, “Avrupa’daki basketbol NBA’den daha güç. NBA’deki yetenek açıkça daha yüksek. Lakin sanırım Avrupa’da basketbol daha ağır oynanıyor. Rakipler size tam saha baskı yapıyor, koridorları kapatıyorlar ve çok daha fizikî oynuyorlar.” diyerek bir sefer daha basketbolda sıkça konuşulan bir mevzuyu açtı. Basketbol oynamak Avrupa’da mı daha güç yoksa NBA’de mi?
Birinci kıyaslama: Maç sayısı ve süreler
Avrupa’da en çok maç yapan bir kadrosu ele alalım. İspanya’da, Liga Endesa’da 18 ekip var. burada gayret eden Real Madrid, Barcelona ve Baskonia, tıpkı vakitte THY EuroLeague’de oynuyor. Biz Barcelona’yı ele alalım; Barça her iki ligde de 34’er olağan dönem maçına çıkıyor. İki kulvarda da Playoff’a kaldı ve her seride oynanabilecek azamî maç sayısında rakipleriyle çaba etti. Liga Endesa’da en fazla 13; THY EuroLeague’de ise 7 maça tekabül ediyor. Bir de Kral Kupası’nda finale kadar giderse, Barcelona burada 3 maç daha yapıyor. Yani Barça, Muhteşem Kupa maçlarını saymazsak, en fazla 91 maç yapıyor.
NBA’de ise Los Angeles Lakers’ı ele alalım. Lakers, 82 olağan dönem maçı sonrasında, Batı Konferansı’nı 9. sırada tamamladı. Play-In’de kazanması gereken 2 maçı da kazanıp Playoff’a kaldı. Lakers, Finaller’e kadar yükseldi ve tüm serileri 7 maç sonunda tamamlandı diyelim. Kaliforniya grubu, toplamda en fazla 112 maça çıkıyor.
Öte yandan Avrupa’da ve NBA’de bir çeyreğin müddetleri farklı… Avrupa’da rastgele bir maçta bir çeyrek 10; NBA’de ise bir çeyrek 12 dakikadan onyanıyor. Avrupa’da 3 farklı kulvarda uğraş eden Barcelona, azamî maç sayısında, hiçbir maçının uzatmaya gitmediği senaryoda toplam 3640 dakika alanda kalıyor. Los Angeles Lakers ise, uzatmalara gitmeyen 112 maçlık bir dönemde, 5376 dakika alanda galibiyet uğraşı veriyor.
Ayrıca, EuroLeague’de çift maç haftası olduğu vakit Barcelona’nın bir haftada oynadığı maç sayısı en fazla 3 iken, NBA’de Los Angeles Lakers’ın durumuna nazaran, bir hafta içinde 4 yahut 5 maç oynaması kelam konusu…
İkinci kıyaslama: Hakemler
Hakem kararları, hangi branşta olursa olsun, dünyanın her yerinde tartışma konusu oluyor. NBA’de hakemler, oradaki görsel gösterinin çok fazla bölünmemesi için birçok sefer yanlışlı yürüme kararlarına göz yumuyor. Mesela James Harden’ın stepback şutlarında 4 adım geriye atıp şut kullandığını yahut süratli atakta LeBron James’in 6 adım sonrası havalanıp smaç bastığını görebiliyoruz. Lakin ulusal ekiplerinde, FIBA kurallarında gayret eden NBA yıldızları, oynadığı ligdeki üzere topu aldıktan sonra iki ayağıyla da minik adımlama yapıp topu sürmeye başlayınca, bir anda hakemin steps kararı ile karşı karşıya kalıyor ve şaşırıyorlar. Bu, bilhassa ABD Ulusal Takımı’ndaki oyuncularda sık görülen bir durum.
Aynı vakitte Avrupa’da bir maçta, NBA maçına nazaran daha fazla teknik faul ve sportmenlik dışı faul kararları çalınıyor. Bu açıdan bakınca, oyun içinde teknik ve mental manada Avrupa basketbolu daha sıkıntı gibi…
Üçüncü kıyaslama: Hamle stilleri
Aslında her iki basketbolda da grupların kendilerine ilişkin setleri var. NBA’de Golden State’in topsuz oyuncuya perdelemelerin yer aldığı ve sonu üçlükle biten setlerine aşinayız. Avrupa’daki ekipler da her durum için oyun setleri oluşturmuş durumda. Lakin her vakit söylenen şu kelam, buradaki kıyaslamanın temelini oluşturuyor; NBA oyuncuların, EuroLeague (Aslında Avrupa’daki tüm ligler) koçların ligi. NBA’de Warriors dedik; Stephen Curry yahut Klay Thompson, birinci fırsatta boş bir alan yakaladı mı üçlük atıyor. Avrupa’da bunu görmek pek mümkün değil. Alandaki 5 oyuncunun da bir aksilik olmadığı sürece sete sadık kalması kelam konusu. Hele ki, şu an Partizan Belgrad’da bir oyuncu, Zeljko Obradovic’in istediği oyunun dışına bir çıksın… Ardından ne olacağını iddia edebilirsiniz.
Dördüncü kıyaslama: Fizikî temas ve defans
Bu yazı 1990’lı yıllarda yahut 2000’li yıllarda yazılmış olsaydı, bu türlü bir kıyaslamayı yapmak pek mümkün olmazdı. Ya da NBA’in Avrupa’ya nazaran ne kadar daha sert olduğunu yazardık. Zira o devirlerde Avrupa ile ABD’deki imkanlar ve bakış açıları çok farklıydı. Artık teknoloji çok gelişti ve birtakım bahislerde Avrupa ve ABD birbirine yaklaştı. Biz günümüz basketboluna dönelim…
NBA’de oyun mantalitesi, dış atışın tartıda olduğu bir yapıya dönüştü. Birinci fırsatta şut. Ayrıyeten defansif manada NBA’de vakit zaman sert müdahaleler olsa da genel manada rastgele bir grupta savunma sertliği göremiyoruz. Avrupa’da savunma çok kıymetli. Zira buradaki bakış açısı, daha fazla sayı atmaktan çok daha az sayı yemeye yönelik. Daha çok savunma ile sonuca giden Darüşşafaka’da Başantrenör Selçuk Ernak’ın defansif bir küsurda daha çok sonlandığını görebilirsiniz.
Bu nedenle NBA’de sayı atmak daha kolay, oyuncuların 40 sayı ve üzeri attığı maç sayısında yükseliş var, maç skorları 140-138 üzere bitince olağan karşılanıyor. Avrupa’da bazen bir maç sonucunun toplam sayısı, bir NBA kadrosunun attığı sayıdan daha az olabiliyor. Geçen dönem Anadolu Efes ile Real Madrid ortasında oynanan THY EuroLeague finalinde toplam 115 sayı atıldı. Geçen dönem NBA Finalleri’nde Boston Celtics’in, seride kazandığı maçlarda attığı sayılar, sırasıyla 120 ve 116 idi.
Sonuç
Bu dört kıyaslamanın akabinde Giannis Antetokounmpo, söylediği kelamda pek haksız sayılmaz. Bu kıyaslamalarda saha içi olup bitenler ele alındı. Saha dışına indiğimizde, Avrupa’da birçok ülke, kültür, tarih, geçmişte yaşananlar ve farklı toplumların olaylara farklı bakış açıları var. Türkiye’de yahut Yunanistan’da oynanan bir derbi maçında inanılmaz bir tribün ortamı, atmosfer oluşuyor. NBA’de ise 29 ABD ve 1 Kanada ekibi var lakin işin geneli ABD ve tek bir ülkeden rahatlıkla bahsedebiliriz. Orada yalnızca basketbola değil, tüm spor maçlarına bir gösteri, cümbüş gözüyle bakılıyor. NBA’de oynarken uğraş edersin lakin keyfini çıkarırsın. Avrupa’da basketbol bir satranç, bazen bir muharebe gibi…
İşin aslında, fizikî baskıdan çok, Avrupa’da ruhsal baskı NBA’e nazaran daha çok ve oyuncular bunu hissediyor.